Το ελληνικό ‘στρατηγείο ΕΕ’ στην Αφρική και η παραφιλολογία

Τροφή σε σενάρια έδωσε η πιθανότητα συμμετοχής του Ελληνικού Στρατηγείου Επιχειρήσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΕΕΕ) ή European Union Operation Headquarters (EU OHQ-Larissa) στις επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

Σημειώνεται ότι το EU OHQ-Larissa λειτουργεί στο πλαίσιο του στρατηγείου της 1ης Στρατιάς και αποτελεί εθνική συνεισφορά στον αμυντικό βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Αποτελεί ένα από τα πέντε ομοιότυπα στρατηγεία επιχειρήσεων της ΕΕ (τα υπόλοιπα τέσσερα εδρεύουν στη Γαλλία [Mont Valerien], τη Βρετανία [Northwood], τη Γερμανία [Potsdam] και την Ιταλία [Rome]) και τα οποία δημιουργήθηκαν κατόπιν απόφασης του συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 22 Ιανουαρίου 2001.

Το ΕΣΕΕΕ – EU OHQ-Larissa ενεργοποιήθηκε στις 24 Μαρτίου 2006 και το 2009 διοργάνωσε τη στρατιωτική άσκηση της ΕΕ με την επωνυμία MILEX 09, στην οποία συμμετείχαν στελέχη από πολλές χώρες- μέλη τα οποία εξασκήθηκαν στον χειρισμό κρίσεων χωρίς την προσφυγή και τα μέσα του ΝΑΤΟ.

Τα εν λόγω στρατηγεία συγκροτήθηκαν για τη σχεδίαση και διεξαγωγή επιχειρήσεων διαχείρισης κρίσεων (CMO: Crisis Management Operations) από την ΕΕ. Εξ ορισμού αποτελούν στατικά (δηλαδή δεν μετακινούνται από την έδρα τους), εκτός θεάτρου επιχειρήσεων, στρατηγικού επιπέδου στρατηγεία που ως έργο έχουν τη συγκέντρωση, την επιχειρησιακή ανάπτυξη, την υποστήριξη και την αναδίπλωση (αποχώρηση) των δυνάμεων της ΕΕ.

Στη βάση τους τα στρατηγεία αυτά είναι «εθνικά», και όταν αναλαμβάνουν την σε στρατηγικό επίπεδο διοίκηση και έλεγχο επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενισχύονται με προσωπικό άλλων χωρών – μελών. Κατά συνέπεια η συμμετοχή του ΕΣΕΕΕ στις επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία ούτε προβλέπει ούτε περιλαμβάνει την ανάπτυξη του εκτός Ελλάδας. 

 Σε ότι αφορά την συμμετοχή:

>Το αίτημα για συμμετοχή του ΕΣΕΕΕ υποβλήθηκε στη χώρα μας από τη Γαλλία, καθώς το γαλλικό στρατηγείο στο Mont Valerien δεν είναι διαθέσιμο και μάλιστα οι Γάλλοι δεν το προσέφεραν.

>Την παρούσα περίοδο τα υπόλοιπα OHQ της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμπλέκονται στις επιχειρήσεις στη Λιβύη και το Κέρας της Αφρικής (επιχείρηση «Atalanta»), ενώ με βάση τον ισχύοντα προγραμματισμό το ΕΣΕΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2014 θα βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας για ανάληψη επιχειρησιακού έργου. Κατά συνέπεια η επιλογή του για συμμετοχή στις επιχειρήσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία δεν αποτελεί παράδοξο. Αντίθετα καθώς το Στρατηγείο βρίσκεται στο εξάμηνο ετοιμότητας, οι λόγοι επιλογής του είναι προφανείς.

>Σε ότι αφορά τη σχέση του Στρατηγείου με τους Τακτικούς Σχηματισμούς Μάχης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Battle Groups) αυτή πολύ απλά δεν υφίσταται. Όπως αναφέρθηκε στο ΕΣΕΕΕ είναι στατικό στρατηγείο στρατηγικού επιπέδου, ενώ τα EU Battle Groups τακτικοί σχηματισμοί μάχης. Κατά συνέπεια η συμμετοχή του ΕΣΕΕΕ ούτε προβλέπει ούτε συνεπάγεται την εμπλοκή του Τακτικού Σχηματισμού Μάχης HELBROC (HELlas, Bulgaria, Romania, Cyprus) που έχει συγκροτηθεί με έθνος – πλαίσιο την Ελλάδα και συμμετέχουσες χώρες τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κύπρο και την Ουκρανία.

Μάλιστα, σε ότι αφορά τη συμμετοχή στις επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, παρά το γεγονός ότι από τη Σουηδία προτάθηκε η συμμετοχή τακτικών σχηματισμών μάχης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν τούτοις η πρόταση απορρίφθηκε από τις άλλες χώρες – μέλη. Πιθανά, η σύγχυση δημιουργήθηκε από την ανάληψη ετοιμότητας του HELBROC για το πρώτο εξάμηνο του 2014 (κατά τον παρελθόν είχε τεθεί σε ετοιμότητα το Β΄ εξάμηνο 2007, το Α΄ εξάμηνο 2009 και το Β΄ εξάμηνο 2011, ενώ μελλοντικά προγραμματίζεται για το Α΄ εξάμηνο 2016 και το Α΄ εξάμηνο 2018).

>Εάν και εφόσον το υπό Έλληνα Διοικητή ΕΣΕΕΕ διατεθεί στις επιχειρήσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η συμμετοχή του αφορά αποκλειστικά σε αυτό. Φυσικά στην περίπτωση αυτή η ενίσχυση του με προσωπικό προερχόμενο όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες προβλέπεται και μάλιστα αποτελεί συμβατική υποχρέωση.

>Σε ότι αφορά τον συσχετισμό της συμμετοχής του ΕΣΕΕΕ στις επιχειρήσεις στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία με τις ετήσιες κρίσεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αυτός πολύ απλά δεν υφίσταται. Όπως απαρέγκλιτα ισχύει για κάθε μονάδα, σχηματισμό και στρατηγείο όλων των επιπέδων η αλλαγή – αντικατάσταση του διοικητή για διάφορους λόγους (συμπεριλαμβανομένων φυσικά και της προαγωγής ή αποστρατείας του) πάντα υφίσταται ως πιθανότητα και δεν επηρεάζει τη λειτουργία του.

Κατά συνέπεια εάν και εφόσον η κυβέρνηση αποφασίσει ευρείας ή μη μεταβολές στην ανώτατη ηγεσία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων αυτό αποτελεί αποκλειστική προνομία της και φυσικά δεν έχει (ούτε πρέπει να έχει) αντανάκλαση στη συνεχή λειτουργία τους.

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι στα οκτώ περίπου χρόνια ζωής του ΕΣΕΕΕ, η συμμετοχή του σε επιχειρήσεις (με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν) θα πρέπει να είναι όχι απλώς επιθυμητή αλλά και προτεραιότητα για τη χώρα μας. Και σε αυτή την περίπτωση ισχύει η ωμή και απροσχημάτιστη αλήθεια («αν δεν συμμετέχεις τότε απλά είσαι ανύπαρκτος») την οποία θα έπρεπε άπαντες στη χώρα να έχουν μέχρι σήμερα απόλυτα κατανοήσει.

Κάθε μονάδα, σχηματισμός και στρατηγείο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που αποτελεί μέρος υπερεθνικών δομών ασφάλειας και αμυντικής συνεργασίας ή αναλαμβάνει ρόλο στο πλαίσιο αυτών αποτελεί ΕΞ ΟΡΙΣΜΟΥ πολύ σημαντικό όπλο στα χέρια της ελληνικής διπλωματίας και ενισχύει σημαντικά τη φωνή της χώρας στα διεθνή φόρα. Με αυτή την οπτική το όποιο πρόσθετο οικονομικό κόστος (το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση θα είναι πρακτικά μηδενικό) αποτελεί επένδυση υψηλής απόδοσης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Γενικά Χαρακτηριστικά Τακτικών Σχηματισμών Μάχης

Οι Τακτικοί Σχηματισμοί Μάχης της ΕΕ (Battle Groups), δημιουργήθηκαν για να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης ανταπόκρισης της ΕΕ σε τυχόν απαίτηση διαχείρισης κρίσεων. Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός Τακτικού Σχηματισμού Μάχης, σύμφωνα με την ΕΕ, είναι τα ακόλουθα:

α. Είναι η μικρότερη αποτελεσματική, ταχέως αναπτυσσόμενη και συμπαγής μονάδα που μπορεί να αναλάβει είτε αυτόνομη επιχείρηση, είτε να χρησιμοποιηθεί για την αρχική φάση μιας μεγαλύτερης επιχείρησης στα σενάρια διαχωρισμού αντιμαχόμενων μερών, αποτροπής της σύγκρουσης, εκκένωσης και συνδρομής σε ανθρωπιστική βοήθεια.

β. Βασίζεται σε μία δύναμη μεγέθους τάγματος, ενισχυμένη με μονάδες Υποστήριξης Μάχης (Combat Support) και Υποστήριξης Διοικητικής Μέριμνας (Combat Service Support). Η συνολική του δύναμη ανέρχεται σε 1.500 περίπου άτομα. Στηρίζεται στην πολυεθνικότητα και μπορεί να δημιουργηθεί από ένα Έθνος-Πλαίσιο ή ένα πολυεθνικό συνασπισμό κρατών. Έχει αυξημένη ετοιμότητα για την ανάληψη αποστολής, εντός 10 ημερών από τη σχετική απόφαση της ΕΕ.

γ. Είναι αυτάρκης μέχρι το πέρας της επιχείρησης ή την αντικατάστασή του από άλλη δύναμη. Ως βάση σχεδίασης οι Τακτικοί Σχηματισμοί Μάχης μπορούν να επιχειρούν σε απόσταση 6.000 χλμ. από τις Βρυξέλλες, για 30 ημέρες που μπορούν να επεκταθούν στις 120 ημέρες, εάν έχουν προηγουμένως εφοδιαστεί κατάλληλα.

defence-point